|
|||
|
|||
Στερητικό σύνδρομο από SSRIs
ΗΛΙΑΣ Σ., ΑΝΤΩΝΑΤΟΣ Σ., ΚΑΣΙΑΚΟΓΙΑ Κ., ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ Σ., ΔΩΔΟΣ Ι., ΤΖΩΡΤΖΗΣ Δ.
Ψυχιατρικό Τμήμα Νοσοκομείου Ε.Ε.Σ. "Κοργιαλένειο-Μπενάκειο", Αθήνα
Περίληψη
ΣΚΟΠΟΣ της εργασίας είναι η μελέτη του στερητικού συνδρόμου μετά από διακοπή των SSRIs. Τα ποσοστά εμφάνισης του στη βιβλιογραφία κυμαίνονται από 1% έως 30%.
ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ Μελετήθηκαν 20 ασθενείς που διέκοψαν απότομα ή μείωσαν σταδιακά κάποιον SSRI και εμφάνισαν στερητικό σύνδρομο. Μελετήθηκαν ως προς τη διάγνωση, το διάστημα λήψης, και την δόση του SSRI καθώς και τη συμπτωματολογία που εμφανίστηκε και δεν οφειλόταν σε άλλα αίτια.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 11 άνδρες και 9 γυναίκες μέσης ηλικίας 45 ετών. Το 75% έπασχε από μείζονα κατάθλιψη. Όλοι τους έπαιρναν SSRI για διάστημα >5 μήνες. Το 80 % των ασθενών έπαιρνε παροξετίνη, φλουβοξαμίνη, και σιταλοπράμη. Το 20% έπαιρνε σερτραλίνη και φλουοξετίνη. Το 85% τους είχε διακόψει απότομα. Τα συμπτώματα εμφανίστηκαν συνήθως την 2η με 3η ημέρα μετά τη διακοπή των SSRIs με βραχεία ημιπερίοδο ζωής και μετά μια εβδομάδα ή περισσότερο με τους SSRIs με μεγαλύτερη ημιπερίοδο ζωής. Τα κυριότερα συμπτώματα ήταν ζάλη, παραισθησίες ναυτία, λήθαργος, άγχος, διέγερση, ξέσπασμα σε κλάμα και ευερεθιστότητα. Αυτά εξαφανίστηκαν μετά την πρώτη ημέρα από την επαναχορήγηση του ιδίου SSRI.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η συμβολή της διασυνδετικής-συμβουλευτικής ψυχιατρικής για την διερεύνηση των συμπτωμάτων του στερητικού συνδρόμου από SSRIs είναι σημαντική.
Λέξεις κλειδιά: SSRIs, στερητικό σύνδρομο.
Εισαγωγή
Σκοπός της εργασίας είναι η μελέτη του στερητικού συνδρόμου (ΣΣ) μετά από διακοπή των SSRI's. Τα ποσοστά εμφάνισης τους στη βιβλιογραφία κυμαίνονται από 1% έως 30%.1-4
Υλικό και μέθοδος
Μελετήθηκαν 20 ασθενείς που νοσηλεύτηκαν στο νοσοκομείο μας, αλλά και εξωτερικοί ασθενείς που κυρίως διέκοψαν απότομα ή μείωσαν σταδιακά κάποιον SSRI και εμφάνισαν ΣΣ. Μελετήθηκαν ως προς τη διάγνωση, το διάστημα λήψης και τη δόση του SSRI καθώς και την συμπτωματολογία που εμφανίσθηκε. Θεωρήσαμε ως ΣΣ από SSRI την 1) παρουσία έστω και ενός τουλάχιστον νέου συμπτώματος που διαφέρει ποσοτικά και ποιοτικά από την αρχική ασθένεια-διαταραχή, 2) εμφανίσθηκε αμέσως μετά την απότομη διακοπή του και σπανιότερα κατά τη μείωση της δόσης του SSRI, 3) είναι γενικά μέτριας έντασης, παροδικό αλλά μερικές φορές μπορεί να είναι σοβαρό ώστε να λήψει από την εργασία του ή να μειώνεται η απόδοση του ασθενούς, 4) είναι αυτοπεριοριζόμενο, 5) τα συμπτώματα αυτά εξαφανίζονται γρήγορα αν χορηγηθεί o ίδιος SSRI5.
Αποτελέσματα
11 άντρες και 9 γυναίκες μέσης ηλικίας 45 ετών (28-65 έτη). Το 75% έπασχε από μείζονα κατάθλιψη, το 25% από άλλες αγχώδεις διαταραχές (διαταραχή πανικού-ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή). Όλοι τους έπαιρναν SSRI για διάστημα μεγαλύτερο από 5 μήνες. Το 80% των ασθενών έπαιρνε SSRI με βραχεία ημιπερίοδο ζωής, παροξετίνη, φλουβοξαμίνη, σιταλοπράμη και το 20% έπαιρνε σερταλίνη και φλουοξετίνη που οι μεταβολίτες τους έχουν μεγάλη ημιπερίοδο ζωής. Δεν υπήρχαν διαφορές όσον αφορά τη διάγνωση, το χρόνο λήψης και τη δοσολογία των SSRI (η μέση τιμή της δοσολογίας των, ήταν, παροξετίνη 36 mg, φλουβοξαμίνη 100 mg, σιταλοπράμη 33 mg, σερτραλίνη 75 mg και φλουοξετίνη 30 mg). To 85% τους είχε διακόψει απότομα. Τα συμπτώματα εμφανίζονταν συνήθως τη δεύτερη με τρίτη μέρα από τη διακοπή των SSRI's με βραχεία ημιπερίοδο ζωής1,2. Σε 2 ασθενείς εμφανίσθηκε σε μείωση 20 mg παροξετίνης σε 10 mg, και σε ένα ασθενή από 100mg φλουβοξαμίνης σε 50 mg. Στους ασθενείς με φλουοξετίνη και σερταλίνη εμφανίσθηκε μετά μία εβδομάδα η και περισσότερο2,6-8.Τα συμπτώματα του ΣΣ διακρίνονται σε σωματικά και ψυχολογικά. Μερικά μοιάζουν με των τρικυκλικά, μερικά είναι χαρακτηριστικά των SSRI, αλλά κυρίως είναι σωματικά.
Σωματικά συμπτώματα στερητικού συνδρόμου από SSRI
Το πιο συχνό σύμπτωμα ήταν η ζαλάδα. Την περιγράφουν με διάφορους όρους "κολυμπάω", "στο διάστημα", "μεθυσμένος", και χειροτερεύει πολύ με την κίνηση, ακόμα και οι ελάχιστες κινήσεις της κεφαλής προκαλούν αυτή την αίσθηση. Το επόμενο πιο συχνό σύμπτωμα ήταν οι παραισθησίες, περιγράφονται σαν κάψιμο, "γαργαλητό", "ηλεκτρικό shock" που εμφανίζονταν κυρίως στο πάνω μέρος των ποδιών ή γύρω από το στόμα. Ο λήθαργος ήταν καινούριο σύμπτωμα και άρχιζε αιφνίδια.
Ψυχολογικά συμπτώματα στερητικού συνδρόμου από SSRI
Το άγχος, η διέγερση, η ευερεθιστότητα είναι τα πιο συχνά. Το ξέσπασμα σε κλάμα είναι δραματικό. Τα συμπτώματα αυτά εξαφανίστηκαν μετά την πρώτη μέρα από τη χορήγηση του ιδίου SSRI. Στη βιβλιογραφία αναφέρεται ότι η έναρξη των συμπτωμάτων με SSRI με βραχεία ημιπερίοδο ζωής αρχίζει όχι αργότερα από 5 ημέρες, συνήθως τη 2η-3η μέρα2,9. Η μέση διάρκεια του ΣΣ είναι 2 εβδομάδες αλλά μερικές φορές μπορεί να διαρκέσει και 3 εβδομάδες2. Σε μία αναδρομική μελέτη με 171 ασθενείς μόνο το 12% των ασθενών εμφάνισε ΣΣ. Τα ποσοστά Σ.Σ ήταν 17% για τους SSRI με βραχεία ημιπερίοδο ζωής φλουβοξαμίνη, παροξετίνη, σιταλοπράμη και 1,5% με SSRI μεγαλύτερης ημιπεριόδου ζωής φλουοξετίνη και σερτραλίνη2. Δε συνέβη ΣΣ σε ασθενείς με αγωγή λιγότερο από 7 εβδομάδες θεραπείας, αλλά ούτε πάνω από 6 μήνες θεραπείας αυξάνεται ο κίνδυνος εμφανισής του. Η εμφάνιση ΣΣ σε διακοπή από φλουοξετίνη και σετραλίνη είναι στατιστικά σημαντικά μικρότερη σε σύγκριση από τους άλλους SSRI2,6. Για την μείωση της πιθανότητας εμφάνισης Σ.Σ πρέπει οι SSRIs να διακόπτονται αργά. Την παροξετίνη 5 mg την εβδομάδα και για διάστημα μερικών εβδομάδων10. Αναφέρεται ότι ασθενείς που πήραν βενζοδιαζεπίνες για την αντιμετώπιση του ΣΣ δεν βελτιώθηκαν2.
Συμπεράσματα
Η διακοπή των SSRI πρέπει να γίνεται προοδευτικά όπως και με τα τρικυκλικά σε διάστημα μερικών εβδομάδων. Η συμβολή της διασυνδετικής-συμβουλευτικής ψυχιατρικής για τη διερεύνηση των συμπτωμάτων του ΣΣ από SSRI είναι σημαντική. Χρειάζονται περισσότερες ελεγχόμενες μελέτες ώστε να απαντηθούν τα ερωτήματα όσον αφορά τη φαινομενολογία και τη συχνότητα του ΣΣ, τις διαφορές μεταξύ των SSRI's, τις διαφορές μεταξύ των ψυχικών διαταραχών, και τη σχέση του με τη δοσολογία των SSRI's.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
